Jak wybrać odpowiednią matę antyzmeczeniową do pracy na stojąco?

Dobranie odpowiedniej maty nie jest łatwą sprawą ze względu na konieczność dostosowania wyboru zgodnie z kilkoma wytycznymi, które określają charakter stanowiska, w którym podkład będzie wykorzystywany. Produkty dla takich stanowisk jak np. linie pakowania posiadają zupełnie inne wymagania niż maty stosowane w biurach, czy na sali chirurgicznej. Idąc dalej, ważnym aspektem w wyborze jest oczywiście budżet, który jesteśmy w stanie przeznaczyć na zakup.

Wraz ze wzrostem właściwości odpowiedzialnych za stopień komfortu lub wytrzymałości maty idzie w parze wyższa cena. Jednak bardzo często może okazać się, że nasze stanowisko pracy nie wymaga znacznego wydatku i będziemy mogli wybrać tańszy produkt, który również spełni swoje zadanie jakim jest poprawa warunków pracy oraz zdrowia pracownika w celu wzrostu jego efektywności.

Spis treści

• Jakie jest środowisko pracy?
  • Środowisko suche
  • Środowisko mokre
  • Środowisko zaolejone
• Występują dodatkowe czynniki?
  • Ognioodporność
  • Prąd / ESD
  • Środki chemiczne
  • Amortyzacja spadającego sprzętu
  • Właściwości antybakteryjne
• Jaka jest intensywność użytkowania stanowiska pracy?
• W jakim stopniu praca jest męcząca?
• Jaki jest wymagany rozmiar maty?
• Kolor ma znaczenie?

Jakie jest środowisko pracy?

Pierwszym i zarazem kluczowym pytaniem, które pomoże nam w doborze produktu jest informacja o rodzaju środowiska w jakim ma być wykorzystywana mata antyzmęczeniowa. Każdy podkład w celu przystosowania go do danych warunków musi zostać wykonana w określonej technologii, z właściwych materiałów oraz musi cechować się specyficznymi właściwościami. Najczęściej miejsce pracy możemy podzielić na trzy rodzaje: suche, mokre oraz zaolejowane. Poniżej przedstawiamy charakterystykę każdego z nich.

Środowisko suche

Najczęściej spotykany rodzaj miejsca pracy, w którym ryzyko zalania maty wodą lub innymi substancjami jest niewielkie. Przykładem mogą być np. linie pakowania towaru, biura, recepcje, linie montażowe oraz salony kosmetyczne. Maty przystosowane do tego środowiska najczęściej posiadają pełną powierzchnię, jednak można wybrać podkład również ze specjalnymi otworami, których zadaniem poza odprowadzaniem wody jest poprawienie właściwości antypoślizgowych lub zbieranie drobinek zanieczyszczeń lub wiórów.

Przykłady mat dla środowiska suchego (kliknij tutaj)

Środowisko mokre

Kolejnym przykładem jest środowisko o dużym stopniu wilgotności, w którym kontakt z woda lub innymi cieczami jest stałym czynnikiem. W tym przypadku zastosowanie specjalnych otworów drenażowych w powierzchni maty może okazać się kluczowe, w sytuacji gdy woda powinna być odprowadzana bezpośrednio pod matę. Mata musi posiadać litą konstrukcję, która uniemożliwi wchłanianie przez nią cieczy. Zamiast tego woda będzie swobodnie spływać po jej powierzchni lub przez otwory. Dodatkowo podkład powinien stabilnie utrzymywać się na powierzchni, bez możliwości przesuwania się w sytuacji zalania posadzki, czy podłogi. Powinien charakteryzować się dobrą przyczepnością spodniej części maty. Kolejnym ważnym aspektem, na który należy zwrócić uwagę są właściwości antypoślizgowe, które powinny być na na poziomie co najmniej “dobrym” (ocena 3/5), w celu ograniczenia ryzyka poślizgnięć. Lepsza antypoślizgowość zapewniają powierzchnie, które posiadają dodatkowe wypustki oraz otwory.

Przykłady mat dla środowiska mokrego (kliknij tutaj)

Środowisko zaolejone

Maty dedykowane dla tego rodzaju miejsca pracy powinny charakteryzować się właściwościami identycznymi dla środowiska mokrego. Jednak właściwości te powinny stać na jeszcze wyższym poziomie ze względu na dodatkowy kontakt ze smarami, olejami przemysłowymi lub gospodarczymi, których rozlanie stanowi jeszcze większe zagrożenie upadku. Właściwości redukujące ryzyko poślizgu powinny znajdować się na poziomie “wysokim” (ocena 4/5) lub “najwyższym” (ocena 5/5) . Następną ważną sprawą jest materiał, z którego została wykonana mata. Olejoodporność uzyskuje się poprzez zastosowanie np. nitrylu (kauczyk nitrylowy) jako domieszki do gumy naturalnej. Maty takie mają szerokie i praktyczne zastosowanie np. w fabrykach, czy warsztatach samochodowych.

Przykłady mat dla środowiska zaolejonego (kliknij tutaj)

Występują dodatkowe czynniki?

Ognioodporność

Bardzo często w zakładach pracy wymogiem jest aby stosowane maty spełniały określone wytyczne pod względem odporności na ogień. Produkty powinny posiadać specjalne certyfikaty wykonane przez wykwalifikowane laboratoria, które przetestowały dany produkt nadając mu odpowiednią klasę niepalności, niezapalności, trudnozapalności lub łatwopalności. W miejscu pracy narażonym na wysokie temperatury, odpryski, iskry takim jak np. stanowisko spawalnicze zalecenie jest wybranie maty z klasa ognioodporności Bfl – s1 lub Cfl – s1) zgodnie z normą EN 13501-1, która charakteryzuje maty jako niezapalne. Podkłady oznaczone klasami odpowiedni Dfl-s1 oraz Efl-s1 według normy EN 13501 są trudno zapalne. Im wyższa klasa tym spada ryzyko udziału w rozprzestrzenianiu się ognia podczas pożaru.

Przykłady mat testowanych na ogień (kliknij tutaj)

Prąd / ESD

W sytuacji gdy na stanowisku pracy pojawia się ryzyko uszkodzenia sprzętu lub elementów elektrycznych poprzez występowanie wyładowań elektrostatycznych wykorzystuje się dedykowane maty ESD (stołowe lub podłogowe). Ich zadaniem jest odprowadzanie ładunków elektrycznych z wykorzystaniem specjalnych akcesoriów antystatycznych. 

Należy zauważyć, że zupełnie inny rodzaj mat będzie wykorzystywany, gdy istnieje ryzyko porażenia prądem. Wykładziny takie są wykorzystywane w obszarach pracy z wysokim napięciem (np. przy rozdzielnicach elektrycznych).

Przykłady mat ESD (kliknij tutaj)

Środki chemiczne

Podczas pracy, w której występuje kontakt ze środkami chemicznymi należy zaopatrzyć się w matę z kauczuku nitrylowego (nitryl), który wykazuje dobre właściwości jeżeli chodzi na odporność chemiczną.

Amortyzacja spadającego sprzętu

Zdarza się, że mata antyzmęczeniowa może przynieść dodatkową korzyść na stanowisku pracy przy np. linii pakowania towaru lub salonie kosmetycznym. Za przykład może posłużyć fryzjer, który wykorzystuje w codziennej pracy suszarkę, maszynkę do strzyżenia oraz nożyczki. Zdarza się, że przyrządy mogą spaść i ulec uszkodzeniu. Odpowiednia mata może ograniczyć to ryzyko pełniąc funkcję amortyzacyjne dla spadających elementów przy zachowaniu swojego głównego zastosowania jakim jest działanie przeciwzmęczeniowe. Podkład może ograniczyć straty finansowe wynikające z konieczności zakupu nowego sprzętu. Kolejnym przykładem może być linia pakowania szklanych elementów.

Właściwości antybakteryjne

Kolejną wymaganą cechą podkładu może być jego odporność na bakterie, która może być kluczowa w takich miejscach pracy jak np. szpitale, produkcja żywności, hotelarstwo, czy gastronomia. Materiał, z którego wykonana jest mata powinien zawierać odpowiednie składniki nadające finalnemu produktowi właściwości antybakteryjne oraz odporność na pleśń.

Jaka jest intensywność użytkowania stanowiska pracy? Jaki wybrać poziom odporności na zużycie?

Niezwykle ważną kwestia jest informacja o wytrzymalości maty i jej odporności na codzienne użytkowanie, to one określają jak długo wybrany produkt będzie nam służył. Praca zazwyczaj odbywa się w trybie jedno lub wielozmianowym oraz cechuje się określoną intensywnością, rodzajem wykonywanych przez pracownika ruchów, koniecznością wykorzystywania wózków lub innych sprzętów. Biorąc pod uwagę wszystkie te aspekty, produkty zostały sklasyfikowane w pięciostopniowej skali odporności na zużycie (od 1 do 5).

W przypadku pracy jednozmianowe przy lekkich pracach takich jak np. praca w warsztacie, przy pakowaniu, na niewymagających liniach produkcyjnych oraz obszarach montażowych można wybrać matę charakteryzującą się “dobrym” stopniem odporności (ocena 3/5). Podkład będzie w zupełności wystarczający, ponieważ nie wymaga zastosowania dodatkowej powłoki lub specjalnego tworzywa nadającego dodatkową wytrzymałość.

Przykłady mat o dobrym stopniu odporności na zużycie (kliknij tutaj)

Przy pracy jednozmianowej ale średnich oraz ciężki pracach lub na stanowisku dwuzmianowym, na którym odbywają się prace lekkie powinna zostać zastosowana wykładzina o “wysokim” współczynnik komfortu (ocena 4/5) w celu utrzymania maty w dobrym stanie.

Przykłady mat o wysokim stopniu odporności na zużycie (kliknij tutaj)

“Najwyższa” wartość (ocena 5/5) określająca stopień redukcji zmęczenia powinna być stosowana przy najbardziej wymagających stanowiska. Zarówno przy pracach dwuzmianowych charakteryzujących się ciężkimi pracami jak i trzyzmianowych o różnym charakterze. Także w przypadku, gdy codziennym obowiązkom towarzyszy konieczność wykorzystywania dodatkowych przedmiotów jak np. wózki, które muszą stale jeździć po powierzchni maty. Dodatkowo najwyższy stopień wytrzymałości jest zalecany dla mata do zadań specjalnych jak np. praca z iskrami, chemikaliami oraz różnym rodzajem obuwia (np. szpilki w biurze lub na recepcji).

Przykłady mat o najwyższym stopniu odporności na zużycie (kliknij tutaj)

W jakim stopniu praca jest męcząca? Jaki wybrać poziom redukcji zmęczenia?

Głównym zadaniem maty antyzmęczeniowej  jest zapewnienie komfortu, który pozwoli na wydajniejszą pracę, ograniczy ból pleców, nóg oraz stóp. Każda mata posiada informację o stopniu redukcji zmęczenia w skali od 1 do 5, gdzie wartość równa “5” informuje o najwyższym komforcie. Wybór odpowiedniego poziomu zależy od charakteru pracy. Najlepiej byłoby wybrać najwyższy stopień. Jednak wiąże się to z większym kosztem, który nie w każdym wypadku jest konieczny do poniesienia.

W sytuacji gdy stanowisko pracy charakteryzuje się dużą intensywnością ruchów oraz wymaga ciągłego stania w całym cyklu dziennym przez pracownika, ocena komfortu powinna być możliwie najwyższa (ocena 4/5 lub 5/5).

Przykłady mat o wysokim oraz najwyższym stopniu redukcji zmęczenia (kliknij tutaj)

Jeżeli natomiast miejsce pracy wymaga od człowieka podziału na czas spędzony w pozycji siedzącej oraz stojącej wtedy można zaopatrzyć się w produkt o “dobrym” stopniu redukcji zmęczenia (ocena 3/5).

Przykłady mat o dobrym stopniu redukcji zmęczenia (kliknij tutaj)

W sytuacji gdy mamy ograniczony budżet na zakup mat przeciwzmęczeniowych należy znaleźć kompromis między właściwościami antyzmęczeniowymi, a ceną. Jednak trzeba pamiętać, że nawet mata o niższym stopniu redukcji zmęczenia nadal przyczynia się do poprawy komfortu pracownika i tym samym do wzrostu jego efektywności.

Jaki jest wymagany rozmiar maty?

Maty występują w różnych rozmiarach, dzięki czemu istnieje możliwość dopasowania podkładu do określonego stanowiska pracy. Wybierając matę możemy zdecydować się na jeden z trzech typów:

• rozmiar standardowy – mata występująca w rozmiarach, które są najczęściej wybierane przez klientów, ponieważ nie ma konieczności dopasowania wykładziny do określonej powierzchni stanowiska. Popularne wymiary to: 60 x 90 cm, 90 x 150 cm.
• dowolna długość – maty sprzedawane w rolkach o stałej szerokości (np. 60, 90, 120, lub 150 cm), które można dociąć na długość zgodnie z własnymi potrzebami. Najczęściej wybierane na potrzeby stanowisk przy liniach produkcyjnych lub pakowania.
• płytki modułowe – rodzaj podkładu stosowany w przypadku konieczności pokrycia dużej powierzchni lub o niestandardowym kształcie (np. litery “L”). Cała mata składa się z osobnych płytek o stałych wymiarach (np. 50 x 50 cm), które może dowolnie łączyć ze sobą w celu pokrycia danej powierzchni. Rozwiązanie modułowe najczęściej zapewnia dodatkowe płytki krawędzi, które ułatwiają wjazd na matę oraz pozwalają uniknąć potknięć.

Kolor ma znaczenie?

Większość podkładów przeciwzmęczeniowych występuje w kolorze czarnym. Jednak istnieją również maty, które zostały zaprojektowana w taki sposób, aby zwiększyć poziom bezpieczeństwa na stanowisku pracy w jeszcze większym stopniu. W tym celu na obrzeżach mat dodano rzucający się w oczy kolor żółty, który zwiększa widoczność krawędzi maty ograniczając ryzyko potknięcia się. Dodatkowo mata z ostrzegawczymi pasami może wyznaczać strefę danego stanowiska pracy.

Maty antyzmęczeniowe nie są wykorzystywane wyłącznie w strefach przemysłowych. Często pracodawcy kupują je dla pracowników w biurach, na recepcji, w salonach kosmetycznych lub fryzjerskich, w miejscach w których estetyka ma duże znaczenie. W takiej sytuacji mata powinna mieć elegancki wygląd, który nie odznacza się charakterystyką przemysłową.

Należy poświęcić trochę czasu na prawidłowy dobór maty, żeby wyciągnąć z niej jak najwięcej korzyści oraz spełnić wszystkie wymagania stanowiska pracy, mając na uwadze bezpieczeństwo, komfort oraz zadaniowość.